یافتههای محققان نشان میدهند که چرا بعضی از بیمارانی که عمل تعویض مفصل انجام دادهاند، دچار علائم عصبی میشوند.
یک مطالعه جدید نشان میدهد بیمارانی که تحت عمل تعویض مفاصل بزرگ قرار میگیرند، ورود میزان قابلتوجهی از فلزات را به جریان خون، مغز و مایعات نخاعی خود تجربه میکنند که باعث شده نگرانیهایی در رابطه با خطر عوارض جانبی عصبی در طولانیمدت ایجاد شود.
نگرانی: ورود فلزات به مغز
در مطالعه مقدماتی نوروویر که به تازگی در مجله شبکه آزاد جاما انتشار یافته است، ۱۰۳ نفر که ایمپلنت مفصلی داشتند با ۱۰۸ نفر که فاقد ایمپلنت بودند مورد مقایسه قرار گرفتند.
محققان دریافتند که غلظت فلزات در خون و مایع مغزی نخاعی بیمارانی که ایمپلنت داشتند بالاتر بود که نشان میدهد فلزات موجود در ایمپلنتها به ویژه کبالت میتوانند به سیستم عصبی مرکزی نفوذ کنند.
سطح کبالت در مایع مغزی نخاعی برای گروه دارای ایمپلنت ۰.۰۳ میکروگرم در لیتر و در گروه شاهد ۰.۰۲ میکروگرم در لیتر بود.
بیماران دارای ایمپلنت علاوه بر کبالت از کروم، تیتانیوم، نیوبیم و زیرکونیوم بیشتری در نمونه خون خود برخوردار بودند. بعضی از این فلزات نیز در مایع مغزی نخاعی بیماران کشف شدند. بیمارانی که ایمپلنتهای حاوی کبالت-کروم-مولیبدن داشتند، از مقدار فلز بیشتری برخوردار بودند.
تیتانیوم و کبالت-کروم رایجترین فلزاتی هستند که در ساخت مفاصل مصنوعی مورد استفاده قرار میگیرند. آلیاژ کبالت-کروم-مولیبدن به استحکام، دوام و مقاومت در برابر خوردگی معروف هستند که آن را به گزینهای محبوب برای عمل تعویض مفصل بهویژه در ناحیه ران و زانو تبدیل کرده است. با اینحال، مفاصل مصنوعی ممکن است از مواد سرامیکی مانند آلومینا و زیرکونیا تهیه شده باشند که بهویژه در تعویض مفصل ران کاربرد دارند و باعث بهبود مقاومت در برابر ساییدگی و سازگاری با محیط زیست میشوند.
به گفته محققان، این نتایج از یک نگرانی مهم حکایت دارند: افزایش سطح فلزات ممکن است به تشدید پیامدهای عصبی پس از جراحی دامن بزند.
نویسندگان این مطالعه میگویند که با توجه به پتانسیل نوروتوکسیک کبالت، تیتانیوم و نیوبیم، اطلاعات حاضر بهویژه برای بیمارانی که پس از عمل تعویض مفصل دچار اختلالات عصبی یا روانی جدید یا وخیمتر میشوند، حائز اهمیت هستند. نویسندگان افزودند که این اتفاقات باعث میشوند که در ساخت ایمپلنتهای ارتوپدی احتیاط بیشتری صورت بگیرد.
سازمان غذا و داروی آمریکا به مقدار مجاز کبالت در خون بیمارانی که تحت عمل تعویض مفصل قرار گرفتهاند اشاره نکرده است، اما توصیه میکند که بیماران آزمایش یون فلزی بدهند و نتیجه آزمایش را با توجه به علائم خود تحلیل کنند.
نویسندگان افزودند که سطح کبالت و دیگر فلزات باید در حین ارزیابی مخاطرات سلامتی در نظر گرفته شود: «مطالعه مقطعی حاضر نشان میدهد که عمل تعویض مفصل زانو با تجمع فلز مربوطه در نمونه خون و مایع مغزی نخاعی ارتباط مستقیم دارد.»
محققان دانشگاه پزشکی شاریته برلین این مطالعه را از آوریل ۲۰۱۸ تا نوامبر ۲۰۱۹ با استفاده از یک آزمایش کور برای همه نمونهها انجام دادند تا از بیطرفانه بودن نتایج مطمئن شوند. ۲۰۴ داوطلب اعم از ۱۱۸ خانم و ۸۶ آقا با میانگین سنی حدود ۶۹ سال در این مطالعه حضور داشتند.
ساییدگی و پارگی باعث تضعیف تدریجی ایمپلنتها میشود
رابرت میدلبرگ، از اعضای کمیته سمشناسی کالج آسیبشناسان آمریکایی و از اعضای هیئت سمشناسی پزشکی قانونی آمریکا، به اپک تایمز گفت: «سالها است که از ایمپلنتهای حاوی فلز استفاده میشود و پیشرفت قابلملاحظهای هم در ساختار ایمپلنتها صورت گرفته است. اما ایمپلنتها نیز مثل هر دستگاه دیگری که دائماً در حال فعالیت است، به مررو زمان فرسوده میشوند.»
وقتی کیفیت ایمپلنتهای حاوی فلز افت میکند، ذرات فلز به بافت اطراف و جریان خون نفوذ میکنند؛ عارضهای که تحت عنوان متالوزیس شناخته میشود. ایمپلنتها دائماً در معرض ترکیبات بیولوژیک مانند خون و مایع مفصلی قرار دارند که باعث افت کیفیت آنها میشود.
میدلبرگ گفت که احتمال بروز عوارض به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله میتوان به نوع ایمپلنت (محل قرارگیری و ساختار شیمیایی آن)، خورندگی محیط و بیولوژی بیمار اشاره کرد. از اینرو، اثرات متالوزیس بر سلامتی میتواند موضعی یا سیستمیک باشند.
اثرات موضعی متالوزیس بهطور کلی به واکنش بافتیِ موضعی نسبت داده میشوند که معمولاً به واکنش سیستم ایمنی بدن به این فلزات مربوط میشود. به گفته میدلبرگ، این عارضه میتواند باعث درد و شاید ضعف عضلانی شود.
به گفته میدلبرگ، اگر یونهای فلز از ناحیه اطراف ایمپلنت جابهجا شده و از طریق جریان خون به قسمتهای مختلف بدن منتقل شوند، ممکن است بیمار در اندامهای خاص دچار مسومیت شود که عمدتاً قلب، کلیه، کبد، غدد درونریز و سیستم عصبی را درگیر میکند.
نویسندگان مطالعه افزودند که برای درک بهتر اثرات نوروتوکسیک بر اثر افزایش سطح فلز که در مطالعه آزمایشی حاضر کشف شده است، به مطالعات بیشتری نیاز داریم؛ بهویژه در مورد بیمارانی که پس از عمل تعویض مفصل با علائم عصبی جدید یا وخیمتر مواجه میشوند.
سمیت فلز قابل درمان است
میدلبرگ گفت: «غلظت بسیار زیاد یک فلز خاص میتواند به تشخیص سمیت فلزات موجود در ایمپلنت کمک کند، بهویژه اگر مسمومیت با علائم و نشانههای بیماری مرتبط باشد.»
علائم مسمومیت با این فلزات شامل درد و التهاب موضعی و عارضههای سیستمیک مانند مشکلات عصبی، کاهش شنوایی، مشکلات بینایی و آسیبدیدگی اندامها هستند.
میدلبرگ میگوید برای کسانی که از سمیت فلزات ناشی از ایمپلنت رنج میبرند، امکان درمان وجود دارد.
یکی از این روشها درمان کاهنده بار فلزات سنگین یا کلاته کردن است. در این روش از مادهای استفاده میشود که فلز را «تحت کنترل درمیآورد» تا از ایجاد آسیب جلوگیری کرده و به پاکسازی بدن از آن فلز کمک کند. با اینحال، میدلبرگ هشدار میدهد که کلاتهکنندهها سمیت خاص خود را دارند و ممکن است عوارض جانبی جدی به دنبال داشته باشند.
اکثر بیماران تحت تأثیر قرار نمیگیرند
میدلبرگ بهرغم یافتههای موجود میگوید که اکثر بیماران دارای ایمپلنت دچار مسمومیت نمیشوند.
او گفت: «بسیاری از افرادی که دارای ایمپلنت هستند، بر اثر دریافت ایمپلنت دچار مسمومیت نمیشوند. با اینحال، همانطور که در دیگر موارد مسمومیت شاهد هستیم، بعضیها بیشتر از دیگران مستعد تجربه اثرات منفی ناشی از ترکیبات ایمپلنت هستند.»
او افزود که تشخیص فلز در نمونه خون یا ادرار لزوماً به معنی مسمومیت نیست، زیرا ممکن است بیمار از طریق منابع دیگر در معرض آن فلز قرار گرفته باشد و به غلظت آن فلز در بدن خود واکنش متفاوتی نشان دهد.