نویسنده: جفری ای. تاکر
حدوداً بیست سال پیش بود که مقاله‌ای جدی و علمی در مخالفت با کف ریش‌تراشی نوشتم. حرفم این بود که این محصول چیزی جز حقه‌بازی نیست. از آن زمان بارها اتفاق افتاده که افراد در رویدادی عمومی به دلیل مقالهام نزد من آمدهاند و از من سپاسگزاری کردهاند.
نظر من این است: وقتی مردان جوان ریش و سبیل درمی‌آورند، از نظر خودشان نسبتاً هیجان‌انگیز است. اما موهای صورت نامنظم رشد می‌کنند و پراکنده هستند. آدم به این فکر می‌افتد که اگر کل صورت پر از مو بود، چه شکلی می‌شد.
این‌جاست که کف ریش‌تراشی وارد میدان می‌شود. کف می‌کند و صورت را مثل یک ماسکِ ضخیم می‌پوشاند و باعث می‌شود که جلوی آینه حس خوبی داشته باشید. این درست همان زمانی است که پسرهای جوان درباره ماهیت خودشان کنجکاو می‌شوند و می‌خواهند از هویت خود سر دربیاورند.
کف ریش‌تراشی در نگاه اول جالب و جذاب است، اما مردم به اشتباه تصور می‌کنند که این کف باعث می‌شود یک اصلاح نرم و بی‌خطر داشته باشید و آن را وسیله‌ای ضروری می‌دانند.
سال به سال و دهه به دهه به همین شکل ادامه می‌دهند و پول‌شان را برای اسپری‌هایی که واقعاً هیچ تأثیری در بهبود کیفیت اصلاح ندارند هدر می‌دهند. آب گرم و صابون یا اندکی روغن همیشه انتخاب بهتری بوده‌اند و کمتر پوست را تحریک می‌کنند.
مشکل این است. صورت به شکلی عجیب به کف ریش‌تراشی عادت می‌کند. اگر کف نزنید، صورت‌تان را می‌برید و باعث التهاب می‌شوید، زیرا پوست به استفاده از کف عادت کرده است. من خودم استفاده از کف را کنار گذاشتم، چون باعث می‌شد صورتم جوش بزند. وقتی استفاده از کف را کنار گذاشتم، مشکلم برطرف شد. ناگفته نماند که این کار را به‌صورت تدریجی انجام دادم. اما پوستم در عرض یک هفته بهتر شد و فقط با آب و تیغ اصلاح می‌کردم و مشکلی هم نداشتم.
مقاله‌ای که بیست سال پیش نوشتم، به همین مسائل اختصاص داشت و ظاهراً از نظر آقایان و خانم‌ها مؤثر بود. من یکی از اولین کسانی بودم که پرده از فریب بزرگِ کف ریش‌تراشی برداشتم.
یادم آمد: مردی را می‌شناختم که به شکل عجیبی به بالم یا چرب کننده لب اعتیاد داشت. همیشه همراهش بود و هر ساعت یک‌بار یا بیشتر از آن استفاده می‌کرد. برایم عجیب بود، اما متوجه شدم که این ویژگی در بسیاری از محصولات وجود دارد. بالم لب که به‌ظاهر راه‌حلِ مشکل بود، در واقع خودش بخشی از مشکل به شمار می‌رفت، چون باعث می‌شد که لب او دیگر رطوبت و چربی طبیعی خود را تولید نکند.
یک قاعده کلی وجود دارد. تک‌تک محصولات تجاری که برای رفع یک مشکل از آن‌ها استفاده می‌کنیم، این خطر را دارند که خودشان به‌مرور مشکل‌ساز شوند. کنار گذاشتن آن‌ها باعث ایجاد مشکلی می‌شود که ما را در وهله اول به سمت استفاده نادرست از آن‌ها سوق داده بود. اما اگر در کنار گذاشتن این محصولات جدی باشید، مسیر طبیعیِ سلامتی را پیدا خواهید کرد.
چیزی که درباره کف ریش‌تراشی و بالم لب صدق می‌کند، ممکن است درباره محصولات دیگر هم صدق کند.
بیایید درباره دئودورانت صحبت کنیم. هیچ‌کسی دوست ندارد زیر بغلش بوی بد بدهد. اما بیشتر محصولات تجاری روی لباس‌ها لکه ایجاد می‌کنند. دئودورانت چسبناک و عجیب است. همیشه تصور می‌کنیم که استفاده از دئودورانت ضروری است، چون می‌دانیم کسی از بوی بد خوشش نمی‌آید.
اگر به شما بگویم که یک تکه نمک نتیجه بهتری می‌دهد.
برای مخالفت با من از برچسب «هیپی» استفاده نکنید. من یک تکه نمک خریدم و دست به کار شدم. کمی آب روی نمک ریختم و آن را با ملایمت روی پوستم مالیدم. باورکردنی نبود. همه چیز عالی پیش رفت. حالا این کار به روتین صبحگاهی من تبدیل شده و احساس خیلی بهتری دارم. خبری از لکه و چسبندگی و چیزهای عجیب و غریب نیست. قیمت آن تکه نمک فقط ۵ دلار بود و به نظرم چند سال دوام می‌آورد!
مشکل برطرف شد.
سراغ خمیردندان برویم. محصولی قدیمی است که چون به نظر می‌رسد دندان‌ها را تمیز و سفید می‌کند، طرفداران زیادی دارد. تنوع این محصول در فروشگاه‌ها سرسام‌آور است. از شما می‌خواهند اولویت‌های خود را تعیین کنید. می‌خواهید پلاک دندان‌ها را از بین ببرید، دندان‌های خود را سفید کنید، دندان‌های سفید و درخشان داشته باشید، جرم‌ها را از بین ببرید، لثه‌های سالمی داشته باشید، دهان‌تان بوی خوب بدهد یا همه این‌ها را با هم می‌خواهید؟
خدا می‌داند که در این سال‌ها چند برند را امتحان کرده‌ام، اما هیچ‌وقت نتوانستم از این فکر بیرون بیایم که یک محصول عجیب و غریب با ترکیبات نامعلوم را به دندان‌هایم می‌مالم. یک روز گفتم که باید از ترکیبات طبیعی‌تر استفاده کنم و سراغ خمیردندان زغالی رفتم که دهان، زبان و سینک را سیاه می‌کرد و وحشتناک به نظر می‌رسید. کمی زیادی طبیعی بود!
سال‌ها گذشت و کسی توصیه کرد که از جوش شیرین استفاده کنم. حیرت‌انگیز بود. یک بسته کوچک خیلی کم هزینه است. مسواک را مرطوب می‌کنید و روی آن جوش شیرین می‌ریزید و مسواک می‌زنید. نتیجه این کار برای دندان، زبان و بوی دهان بسیار شگفت‌انگیز است. واقعاً فوق‌العاده است و در پول‌تان هم صرفه‌جویی می‌کنید. آن بسته حتی می‌تواند تا یک سال دوام بیاورد. ای کاش همیشه همین کار را کرده بودم.
مردم می‌گویند این کار مینای دندان را نابود می‌کند. اما این حرف از دستگاه تبلیغاتی شرکت‌های بزرگ تولید خمیردندان بیرون آمده است. حقیقت این است که جوش شیرین خالص خورندگیِ بسیار کمتری نسبت به محصولات تجاری دارد و این‌که بگوییم جوش شیرین آسیب بیشتری به دندان‌ها می‌زند اشتباه است. خودتان هم هنگام استفاده از آن متوجه می‌شوید: دندان‌ها را تمیز می‌کند و محرک هم نیست.
ببینیم در فهرست‌مان تا کجا پیش رفته‌ایم. بالم لب، کرم اصلاح صورت، دئودورانت و خمیردندان را حذف کردیم.
دیگر چه می‌ماند؟
بیایید درباره شامپو صحبت کنیم. شامپو موها را خشک می‌کند، مخصوصاً اگر طبق دستورالعمل‌های دیوانه‌وار عمل کنید و سرتان را هربار دو مرتبه با شامپو بشویید. چرا چنین توصیه‌ای به ما می‌کنند؟ برای این‌که بیشتر بفروشند! قابل درک است، اما شامپو موهای شما را خشک می‌کند و مجبور می‌شوید سراغ محصولات دیگر بروید.
می‌گویید چه محصولاتی؟ نرم‌کننده‌ها. بعد از نرم‌کننده حالا به گره‌بازکن نیاز دارید و باید از لوسیون حالت‌دهنده استفاده کنید. و بعد هم… بله، هرچه دل‌تان بخواهد! تا به خودتان بیاید، می‌بینید کلی محصول مضحک خریده‌اید و اوضاع موهایتان نیز هر روز بدتر می‌شود.
بعد مجبور می‌شوید که موهای خود را به‌طور مرتب کوتاه کنید تا از شر موخوره رهایی یابید.
متوجه شرایط جاری هستید؟
توصیه اکید من این است که حدود یک هفته بی‌خیالِ موهای خود شوید. دفعه بعد که خواستید موهای خود را بشویید، فقط دست‌های کف‌آلودتان را بین موهای خود ببرید و کار دیگری نکنید. ببینید چه اتفاقی می‌افتد. دیگر از هیچ محصولی استفاده نکنید. ممکن است در روزهای اول با چربی بیش از اندازه موهای خود مواجه شوید، اما موها به‌تدریج به حالت طبیعی خود بازمی‌گردند.
اگر می‌خواهید «حجم» بیشتری به موهای خود بدهید، زرده تخم‌مرغ را امتحان کنید. جواب می‌دهد. اما به دلایلی که می‌دانید، نباید از آب داغ استفاده کنید. به موهای خود آب سرد بزنید. با این کار می‌توانید تمام آن محصولات مضحک را دور بیندازید و کلی در خرجها صرفه‌جویی کنید.
پنج پیشنهاد به شما دادم، اما می‌خواهم یک پیشنهاد دیگر هم اضافه کنم. این پیشنهاد مربوط به موضوعی است که خیلی‌ها از نوشتن درباره آن واهمه دارند. دلیلش را می‌فهمید.
خیلی‌ها با جوش‌های مداوم، خشکی پوست و مشکلات پوستی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که پای آن‌ها را به مطب متخصصان پوست باز می‌کند. هر متخصصی نسخه خود را می‌پیچد. دکترها می‌گویند به فلان محصول نیاز دارید!
باید سؤال اساسی‌تری از خود بپرسید: چرا پوست‌تان خشک است؟ به کارهایی که انجام می‌دهید فکر کنید. هر روز پوست‌تان را با آب داغ می‌شویید و لایه بیرونی پوست یا همان میکروبیومی را که باعث می‌شود سالم و شاداب بمانید، نابود می‌کنید.
چرا این کار را می‌کنیم؟ چون قادر به انجام آن هستیم. ما اولین افرادی هستیم که در تاریخ بشر چنین کاری می‌کنیم. نتیجه این رفتارها همین خشکی پوست، بیماری و ناخوشی‌هایی بوده که برای درمان آن‌ها سراغ محصولات گران‌تر می‌رویم.
پیشنهادی دارم که فکرش را هم نمی‌کنید. شاید بهتر باشد کمتر دوش بگیریم و کمتر حمام کنیم. شاید بهتر باشد که هردو روز یک‌بار یا دوبار در هفته حمام کنیم. مردم در قرن نوزدهم یکشنبه‌ها حمام می‌کردند. البته این کار کمی افراطی است، اما ارزش امتحان کردن دارد.
قبل از این‌که مخالفت کنید، به مثال بالم لب فکر کنید. هرچه کاری را بیشتر انجام دهید، بیشتر به آن نیاز پیدا می‌کنید؛ تا جایی‌که دیگر نمی‌توانید به کنار گذاشتن آن فکر کنید. ضد و نقیض به نظر می‌رسد، اما شاید کمتر دوش گرفتن و کمتر حمام کردن راهِ رسیدن به پاکیزگی باشد و پوست‌تان را هم مرطوب‌تر، نرم‌تر و سالم‌تر نگه‌دارد.
در دنیای امروز با محصولات مضحک زیادی سروکار داریم که قرار است مشکلاتی را که خودشان باعث و بانی آن‌ها بوده‌اند برطرف کنند و این چرخه به همین شکل ادامه داشته است.
بیایید با کنار گذاشتن تدریجی محصولات فوق از این چرخه مضحک خارج شویم.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
جفری ای. تاکر بنیانگذار و رئیس مؤسسه براون‌استون و نویسنده هزاران مقاله برای نشریات علمی و محبوب و همچنین مؤلف ۱۰ کتاب در پنج زبان مختلف است که آخرین مورد آن «رهایی یا خانه‌نشینی» نام دارد. او همچنین ویراستار «بهترین‌های لودویگ فون میزس» است. تاکر از ستون‌نویسان اقتصادی اپک تایمز بوده و در حیطه اقتصاد، فناوری، فلسفه اجتماعی و فرهنگ صاحب‌نظر است.
