روند کند رشد اقتصادی چین و فروش وسیع سهام در بازارهای بورس این کشور به افت شدید ارزش سهام دامن زده است.
با آغاز سال نو، چین با یکیاز بدترین شرایط اقتصادی در سالهای اخیرخود مواجه شده است. کاهش رشد پیدر پی سهام و بیثباتی بازار در سال گذشته، بازارهای جهانی را که از رشد ناگهانی اقتصاد چین استفاده میکردند، شکه کرده است و رژیم چین را نیز که به این رشد اقتصادی برای حفظ نظم اجتماعی خود وابسته بود، ترسانده است.
تصور رژیم چین این است که یک بازار سهام روبه افزایش در بالا بردن اعتماد بهنفس اقتصادی آن مؤثر است. این موضوع میتواند بحران منابع مالی شرکتها را کاهش و سرمایهگذاری را توسعه دهد و باعث منحرف کردن اذهان قشر بیکاران شود و درکنار آن به دولتهای محلی و بانکها اجازه میدهد تا خزانههای خود را پر کنند.
این تدابیر حزب تا مدتی کارساز بوده است؛ بهطوریکه تعداد حسابهای افتتاح شدهی جدید کارگزاری در چهار ماه اول سال ۲۰۱۵ بیش‌از مجموع سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ بوده است. کاری که حزب کمونیست چین کرده است، تشویق شهروندان خود به سرمایهگذاری در سهام بوده است.
تدابیر اتخاذ شدهی رژیم شامل کاهش مقررات درخواست وام سرمایهگذاری و تبلیغات گستردهی میهن پرستانهی رژیم و افزایش میل به ثروتاندوزی ازطریق خرید سهام بوده است.
در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۴، حجم معاملات روزانه در بورس اوراق بهادار «شانگهای» بیش‌از ۳۳ میلیارد دلار بوده که در اواخر ماه آوریل سال جاری به ۱۶۱ میلیارد دلار رسیده است که این مقدار بیش‌از ۲ برابر سال گذشته بوده است.
شهروندان عادی چین ازجمله کشاورزان، بازنشستگان و کارگران کارخانه که بهلحاظ اقتصادی در سطحی متوسط هستند، به دعوت رهبران خود برای سرمایهگذاری پاسخ داده و باعث رشد بیشتر آن شدند. اکنون آنها بهنوبهی خود از حزب انتظار دارند تا آنها را از آسیب اقتصادی محافظت کند.
بهگزارش CNBC، اکنون این سرمایهگذاران در مقابل شرکتهای کارگزاری با نگرانی تجمع کردهاند. بهگفتهی یکیاز این سرمایهگذاران « دولت تمام این مدت درحال دستکاری بازار سهام بوده است. مقامات ما را ترغیب به سرمایهگذاری در بازار روبهرشد کردهاند، اما درواقع با ازدست دادن تمام پس‌اندازهایمان بهورطهی نابودی کشانده است.»
پول قرضی
هنگامی که تنظیمکنندههای بازار چین رو به معرفی و ترغیب تجارت پرخطری بهنام «معاملهی مارجینی» کردند، شرایط تغییر کرد. هدف آنها باز کردن بازار و دور کردن سرمایهگذاری از بازار املاک و مسستغلات بود.
در معاملهی مارجینی افراد به پولی که ندارند دسترسی پیدا میکنند و تنها میتوانند با خرید و سرمایهگذاری در سهام آن را خرج کنند و درواقع به تجارت با پول قرضی بپردازند.
با تبلیغات رسانهای گستردهی حزب کمونیست چین، تا اکتبر ۲۰۱۴ نزدیک به ۵ میلیون سرمایهگذار جزء، حساب مارجینی باز کرده بودند.
بهگفتهی «اسکات کندی»، محقق مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CSIS)، «درحال حاظر، بیش‌از یک چهارم سرمایهی بازار سهام از طریق منابع مالی معاملات مارجینی حمایت میشود؛ که بازار سهام را عملاً به بازار بدهی تبدیل کرده است.»
با چنین سهم قابل توجهی از بازار، هرگونه بیثباتی در معاملات مارجینی، تأثیر قابل توجهی در کل بازار خواهد داشت. در اوایل ماه ژوئیه، شاخص ترکیبی سهام شانگهای، پساز سختگیری موقت مقامات بر سه کارگزاری بزرگ معاملات مارجینی، نوسانات شدیدی داشته و تا ۷.۷ درصد سقوط کرد، این بیشترین سقوط شاخص سهام در شش سال گذشته بوده است.
معاملات مارجینی، تجارتی پرخطر است. اگر بهطور ناگهانی یک سرمایهگذاری افت کند، دلالان نهتنها پول خود را ازدست میدهند، بلکه همهی داراییهایی که بهعنوان وثیقه برای وام مارجینی گذاشته بودند نیز ازدست خواهند داد.
پاسخ حزب: اهرم بیشتر
هنگامیکه بازار سهام روبه کاهش گذاشت، چین به شرکت مالی اوراق بهادار (CSF) روی آورد. این شرکت بهعنوان مجرایی برای بانک مرکزی چین برای مداخله و تزریق پول به بازار عمل می‌کند. CSF، در سال ۲۰۱۰ با تأیید کابینهی چین تأسیس شد و تنها مؤسسهای است که به ارائه‌ی خدمات وامهای معاملات مارجینی برای دلالانی که قصد فروش سهام مارجینی را دارند، میپردازد.
همچنین، حزب به تدابیر دیگری نیز اندیشیده است، از آن جمله میتوان به کاهش نرخ بهره و استفاده از صندوقهای بازنشستگی دولت برای سرپا نگه داشتن بازار اشاره کرد.
آخرین اقدام رژیم ممنوعیت فروش سهام برای سهامدارانی است که صاحب بیش از ۵ درصد سهام در یک شرکت یا نهاد هستند. این ممنوعیت به مدت شش ماه اعتبار دارد.
با اجرای این تدابیر در طی دو روز گذشته بازار بورس چین تا حدودی تثبیت شده است؛ اما آیا این ثبات دائمی است و یا شاهد بحرانی دیگر در بازار چین خواهیم بود؟
اپک تایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.
