آمریکا و متحدان کلیدی اروپایی آن در نشست روز دوشنبه شورای امنیت سازمان ملل، جمهوری اسلامی را به تشدید فعالیت‌های هسته‌ای خود متهم کردند و درباره احتمال فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» علیه ایران هشدار دادند.
به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، حکومت ایران از سوی ایالات متحده، فرانسه، بریتانیا و آلمان به تشدید فعالیت‌های هسته‌ای فراتر از محدودیت‌هایی که در توافق برجام بود و عدم همکاری با ناظر هسته‌ای سازمان ملل متهم شده است.
نمایندگان ایالات متحده و تروئیکای اروپایی در نشست سازمان ملل بر لزوم اجرای بازدارندگی درباره برنامه هسته‌ای ایران و امکان فعال کردن «مکانیسم ماشه» تاکید کردند.
یکی از شروط توافق برجام در سال ۲۰۱۵، «مکانیسم ماشه» بود که در صورت فعال شدن آن، تحریم‌های سازمان ملل علیه حکومت ایران به صورت خودکار اجرا خواهد شد.
بر اساس توافق برجام، تهران موافقت کرد که غنی‌سازی اورانیوم را به سطوح لازم برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی محدود کند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از این توافق خارج کرد.
این نشست پس از گزارش آژانس که در اواخر ماه می انتشار یافت برگزار شد.طبق این گزارش، ایران بیش از ۱۴۲ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا ۶۰ درصد خلوص دارد که یک گام فنی با درجه تسلیحاتی ۹۰ درصد فاصله دارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که این افزایش بیش از ۲۰ کیلوگرم نسبت به ماه فوریه بوده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین در سیزدهم ماه ژوئن گزارش داد که بازرسان راستی‌آزمایی کردند که ایران آبشارهای جدیدی از سانتریفیوژهای پیشرفته را با سرعت بیشتری برای غنی‌سازی اورانیوم راه‌اندازی کرده است و قصد دارد تعداد بیشتری را نصب کند.
جمهوری اسلامی مصمم است برنامه هسته‌ای خود را گسترش دهد
رابرت وود، معاون سفیر آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل گفت که گزارش‌های آژانس «نشان می‌دهد که ایران مصمم است برنامه هسته‌ای خود را به روش‌هایی که هیچ هدف غیرنظامی معتبری ندارد، گسترش دهد».
وود افزود ایالات متحده آماده است تا از همه ابزارها برای جلوگیری از ظهور یک ایران مجهز به سلاح هسته‌ای استفاده کند.
او تاکید کرد آمریکا «کاملا متعهد به حل و فصل نگرانی‌های بین المللی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران از طریق دیپلماسی است.»
بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی درباره برنامه هسته‌ای ایران
فرانسه، آلمان و بریتانیا سه کشور غربی که در برجام باقی مانده‌اند، بیانیه‌ای مشترک پس از نشست شورا صادر کردند و همچنین درها را برای تلاش‌های دیپلماتیک باز گذاشتند که تضمین می‌کند ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت.
آنها با بیان اینکه ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در حال حاضر ۳۰ برابر حد مجاز برجام است، تاکید کردند که ایران در برجام متعهد شده بود که هیچ سانتریفیوژی را برای غنی‌سازی نصب یا راه‌اندازی نکند.
در بیانیه مشترک آنها همچنین اشاره شده است که «مقامات ایران بیانیه‌هایی درباره ظرفیت این کشور برای جمع‌آوری سلاح هسته‌ای صادر کرده‌اند.»
دفاع نماینده جمهوری اسلامی از خروج ایران از تعهدات برجامی
امیر سعید ایروانی، سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد، «خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام» و «عدم پایبندی سه طرف اروپایی برجام» به تعهدات را مقصر دانست و گفت: مطمئن است این کشورها مسئول عدم کارایی توافقنامه فعلی هستند.
سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد گفت: «در مواجهه با تحریم‌های آمریکا و اروپا، ایران این حق را دارد که تعهدات خود در چارچوب برجام را متوقف کند.»
ایروانی ادعا کرد که فعالیت‌های هسته‌ای این کشور از جمله غنی‌سازی «برای مقاصد صلح‌آمیز» است و تحت «راستی‌آزمایی و نظارت قوی» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.
سفیر ایران در حالی که برجام را تایید کرد و آن را دستاورد دیپلماتیک خواند، افزود این بهترین گزینه باقی مانده است، هیچ جایگزینی ندارد و احیای آن در واقع به نفع همه شرکت‌کنندگان است.
او مدعی شد «اگر همه تحریم‌ها به طور کامل و قابل راستی آزمایی برداشته شوند، اقدامات اصلاحی ما برگشت‌پذیر است.»
حمایت نماینده روسیه از مواضع جمهوری اسلامی در سازمان ملل
نمایندگان فرانسه، آلمان و بریتانیا در سازمان ملل تاکید کردند که برخی از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران غیرقابل برگشت است.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل متحد گفت که وعده‌های آمریکا برای «ترک سیاست فشار حداکثری بر تهران و بازگشت به توافق هسته‌ای، حرف‌های توخالی است».
او برخی دیگر از طرف‌های برجام را که نامی از آنها نبرد، متهم کرد که «هر کاری ممکن است برای ایجاد دردسر مداوم و از بین بردن فرصت‌ها برای اجرای توافق هسته‌ای انجام می‌دهند.»
نبنزیا از طرف‌های اروپایی توافق برجام و همچنین ایالات متحده خواست تا به میز مذاکره در وین بازگردند و تعهد خود را به بازگرداندن توافق هسته‌ای ایران نشان دهند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام در این‌باره گفت: «متن مصالحه‌ای که دو سال پیش برای بازگشت آمریکا به برجام و ازسرگیری اجرای کامل توافق توسط ایران ارائه کرد، همچنان روی میز باقی مانده است.»
هفته گذشته مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفتگو با یک روزنامه روسی گفته بود که برجام فقط روی کاغذ وجود دارد و معنایی ندارد.
رافائل گروسی طی مصاحبه با روزنامه ایزوستیا گفت که کشورها باید به دیپلماسی بازگردند، زیرا برنامه جامع اقدام مشترک فعلی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران (برجام) «فقط روی کاغذ وجود دارد و معنایی ندارد.»
اواسط ماه ژوئن، سران هفت کشور صنعتی دنیا بار دیگر به جمهوری اسلامی درباره تبعات ادامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران هشدار دادند.
در بیانیه گروه هفت آمده بود: «ما از تهران می‌خواهیم از تشدید تنش‌های هسته‌ای خودداری کند و ادامه فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را که هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد، متوقف کند.»
در هفته‌های گذشته،سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده در واکنش به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر گسترش برنامه هسته‌ای ایران هشدار داد که آمریکا به این اقدام جمهوری اسلامی را پاسخ خواهد داد.
وبسایت وزارت امور خارجه ایالات متحده در واکنش به تازه‌ترین گزارش درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به نقل از متیو میلر نوشت که این گزارش نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی قصد دارد به توسعه برنامه هسته‌ای خود به روش‌هایی ادامه دهد که هدف صلح‌آمیز معتبری نداشته باشد.
