بدیهی است که فعال بودن برای سلامتی بهتر از بیتحرکی است، اما تحقیقات جدید نشان میدهند که نشستن بیش از اندازه- حتی اگر ورزش کنید- برای قلب مضر است.
براساس مطالعه جدید مرکز مس جنرال بریگهم، ورزش کردن بعد از روز بلندی که پشت میز سپری کردهاید، ممکن است که نتواند اثرات زیانبار بیتحرکی بر سلامت قلب را به اندازه کافی جبران کند.
این مطالعه که روز جمعه در ژورنال کالج آمریکایی قلب و عروق منتشر شد، نشان داد که بیتحرکی بیش از اندازه- که محققان آن را تحت عنوان فعالیتهای زمان بیداری با مصرف انرژی ناچیز در حالت نشسته، درازکش یا خوابیده تعریف میکنند- با افزایش خطر بیماریهای قلبی و بویژه نارسایی قلبی و مرگومیر قلبی عروقی ارتباط مستقیم دارد.
با اینحال، محققان میگویند سطح خطر با جایگزینی زمان بیتحرکی با فعالیتهای متفرقه به شکل قابلتوجهی کاهش مییابد. محققان چندی پیش یافتههای خود را در نشستهای علمی انجمن قلب آمریکا در سال ۲۰۲۴ در شیکاگو به اشتراک گذاشتند.
سطح فعالیت همچنین با سطح خواب ارتباط مستقیم دارد
دکتر ایزیماماکا آجوفو، نویسنده اصلی مطالعه و کاردیولوژیست بیمارستان زنان بریگهم، در اطلاعیه مطبوعاتی خود گفت: «بسیاری از افراد بیشتر ساعات بیداری خود را صرف نشستن میکنند و با اینکه تحقیقات زیادی در حمایت از فعالیت بدنی منتشر شده، اطلاعات زیادی درباره تبعات احتمالی نشستن بیش از اندازه در اختیار نداریم، جز اینکه مضرات زیادی دارد.»
آجوفو و تیم او در این مطالعه دادههای یک هفته فعالیت ۸۹ هزار و ۵۳۰ داوطلب با میانگین سنی ۶۲ سال را از بانک اطلاعات زیستی انگلستان گردآوری کرده و مورد تحلیل قرار دادند. تمام داوطلبان یک شتابسنج سهمحوره (دستگاهی که شتاب را از سه محور اندازهگیری میکند) به مچ دستشان بسته بودند تا حرکاتشان به مدت ۷ روز اندازهگیری شود.
محققان ارتباط بین زمان نشستن روزانه و خطر احتمالی چهار عارضه شایع قلبی عروقی را بررسی کردند: فیبریلاسیون دهلیزی، حمله قلبی، نارسایی قلبی و مرگومیر قلبی عروقی. آنها بیتحرکی را با استفاده از الگوریتم یادگیری ماشینی دستهبندی کردند.
محققان زمان خواب، بیتحرکی و سطح فعالیت بدنی داوطلبان را ثبت و ضبط کردند. داوطلبان همچنین براساس میزان بیتحرکی در چهار گروه مختلف قرار گرفتند:
- بیش از ۱۰.۶ ساعت بیتحرکی در روز
- ۹.۴ تا ۱۰.۶ ساعت بیتحرکی در روز
- ۸.۲ تا ۹.۴ ساعت بیتحرکی در روز
- کمتر از ۸.۲ ساعت بیتحرکی در روز
داوطلبانی که کمترین زمان را در حالت نشسته سپری میکردند، نهتنها بیشترین زمان فعالیت را داشتند، که بیشتر هم میخوابیدند. به همین ترتیب، داوطلبانی که بیشترین زمان را در حالت نشسته سپری میکردند، علاوه بر فعالیت کمتر، خواب کمتری هم داشتند.
۵ درصد از داوطلبان دچار فیبریلاسیون دهلیزی شدند
پس از دستکم ۸ سال پیگیری مشخص شد که حدود ۵ درصد از داوطلبان دچار فیبریلاسیون دهلیزی شدند، حدود ۲ درصد نارسایی قلبی پیدا کردند و تقریباً ۲ درصد دچار حمله قلبی شدند و حدود ۱ درصد بر اثر عوامل مرتبط با بیماریهای قلبی عروقی جان باختند.
دکتر آجوفو در اطلاعیه مطبوعاتی خود گفت: «خطر بیتحرکی حتی در افرادی که فعالیت فیزیکی دارند به قوت خود باقی است که حائز اهمیت است، چراکه بسیاری از افراد ساعات طولانی مینشینند و تصور میکنند که اگر در انتهای روز اندکی ورزش کنند، جبران خواهد شد. اما ما متوجه شدیم که اوضاع پیچیدهتر از این است.»
تحلیل محققان نشان داد که بیتحرکی با افزایش خطر هرچهار عارضه قلبی ارتباط مستقیم دارد و اگر بیتحرکی از ۱۰.۶ ساعت در روز (به جز ساعات خواب) بالاتر برود، خطر نارسایی قلبی و مرگومیر قلبی عروقی ۴۰ تا ۶۰ درصد افزایش مییابد.
این یافتهها در تکمیل تحقیقات قبلی نشستن را صرفنظر از سطح فعالیت با خطر بیماری مرتبط میدانند. مرور و تحلیل جامع مطالعات انتشاریافته در سال ۲۰۱۵ نشان داد که نشستن طولانیمدت حتی با رعایت فعالیت بدنی باعث بروز مشکلات سلامتی از جمله بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و سرطان میشود.
اثرات زیانبار با وجود ورزش نیز پابرجا هستند
در آخرین دستورالعمل فعالیت بدنی برای آمریکاییها توصیه شده که بزرگسالان هرهفته دستکم ۷۵ تا ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی سنگین یا ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه فعالیت هوازی متوسط داشته باشند و دو روز تمرینات استقامتی انجام دهند.
شایان ذکر است که بسیاری از اثرات منفی حتی در افرادی که به دستورالعمل فعالیت بدنی عمل میکنند، پابرجا هستند.
دکتر شان خورشید، از نویسندگان ارشد مطالعه و متخصص الکتروفیزیولوژی، در اطلاعیه مطبوعاتی خود گفت: «دادههای ما نشان میدهند که بهتر است کمتر بنشینیم و تحرک بیشتری داشته باشیم تا خطر بیماری قلبی را کاهش دهیم و اینکه اجتناب از نشستن بیش از اندازه بویژه در کاهش خطر نارسایی قلبی و مرگومیر قلبی عروقی حائز اهمیت است.»
نویسندگان قصد دارند تحقیقات خود را گسترش دهند تا ببینند بیتحرکی در طولانیمدت چه ارتباطی با دیگر بیماریها دارد.
تیم پژوهشی امیدوار است که یافتههای آنها به دستورالعملهای سلامت عمومی کمک کنند. آنها همچنین به فکر مطالعات آیندهنگر هستند تا تأثیر مداخلاتی که برای کاهش بیتحرکی طراحی شدهاند و پیامدهای آنها را بر سلامت قلبی عروقی ارزیابی کنند.
دکتر پاتریک الینور، از نویسندگان ارشد مطالعه و متخصص قلب، در این بیانیه مطبوعاتی گفت: «ورزش بسیار حائز اهمیت است، اما اجتناب از نشستن بیش از اندازه نیز جایگاه خاص خود را دارد. امیدواریم که این مطالعه بتواند با ارائه روشی دیگر برای بهرهبرداری از تحرک در راستای بهبود سلامت قلبی عروقی به نفع بیماران و ارائهدهندگان خدمات بهداشتی عمل کند.»