مریم نیکپور
بخشی از سریال عروسکی پیکولو که در ماههای اخیر در شبکه خانگی و با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی پخش میشود، مفاهیم کمونیستی و سوسیالیستی را به عنوان یک جامعه آرمانی برای کودکان روایت میکند.
داستان این سریال مربوط به جزیرهای به نام پیکولو است که موجودات با چهرههای عجیب در آن زندگی میکنند و هر چند وقت یکبار مهمان جدیدی وارد میشود. بیشتر کاراکترهای آن را عروسکها تشکیل میدهند. هومن حاجی عبداللهی در این سریال نقش مهمان تازه وارد در این جزیره را برعهده دارد.
یک کاراکتر عروسکی به نام مخترع در این سریال است که جزیره پیکولو را بهوجود آورده و ساکنانش را روح و زندگی بخشیده و خلق کرده است. این مخترع برای تامین نیازهای ساکنان گاهی چیزهایی را اختراع و خلق میکند.
«آرمانشهر کمونیستی»
در ویدئویی که هومن حاجی عبداللهی، از بازیگران این سریال در اینستاگرام خود منتشر کرده، او به همراه عروسک کارکتر خیالی دیو، در حالیکه تمام عروسکها خوابیدهاند، میگوید: «آرمان شهر … میدونین آرمان شهر چیه؟ آرمانشهر یک جاییه که توش ظلم نیست. حرص نیست. دروغ نیست. پادشاه ظالم نیست. مردمِ بدذات هم نیست. همه قد شکمشون میخورند. قد مشتشون برمیدارند. کسی گوشه خونش انبار نداره. پول تو بانک تلنبار نداره. هیچ کی یک پیرهن بیشتر از بقیه نداره … خوابیدن»
البته بدیهی است که مفاهیمی مانند دروغ نگفتن، قناعتداشتن، حریصنبودن، بهاندازه خوردن و بهاندازه مصرفکردن فضیلتهای درستی هستند که بخشی از فرهنگ سنتی جوامع انسانی نیز بودهاند، اما مشکل اینجاست که وقتی این مفاهیم سنتی و درست با ایدههای کمونیستی جامعه بدون طبقه و برابری تلفیق میشود، نتیجهاش فریب مردم و آن چیزی میشود که اکنون در حکومت جمهوری اسلامی ایران شاهدش هستیم.
عدهای از کاربران نیز در واکنش به این پست اینستاگرامی وی گفتهاند که او در حال توضیح مفاهیم کمونیستی برای کودکان است و مدل حکومت کمونیستی چین را توضیح میدهد.
علی احمدی، نویسنده و کارگردان این سریال ویژه کودکان بعد از آغاز به پخش خانگی در صفحه اینستاگرام خود با بازنشر ویدیوی این بخش از سکانس نوشته است: «اگه بگم بیست و پنج قسمت پیکولو رو نوشتم و ساختم که این حرف دلرو به گوش بچهها و نسلی که آیندهی این ویرانه به آیندهشون گره خورده برسونم، بیراه نگفتم. یه روزی میرسه و من امیدوارم ببینمش آرمانشهرمو. از خودمون شروع میشه.»
تجربه حکومت مستضعفان
قبل از هر چیز باید به این سوال پاسخ داد که آیا نسل فردای ایران نیازمند این است که اشتباهات تاریخی چهار و نیم دهه بعد از انقلاب ۵۷ را تکرار کند
انقلاب اسلامی ۵۷ با همکاری کمونیستها و اسلامگرایان رادیکال برای رسیدن به یک جامعه اتوپیایی و آرمان شهری سوسیالیستی – کمونیستی رقم خورد که به تعبیر مارکسیست-اسلامیست های انقلابی، تشکیل حکومت مستضعفان بود.
سیستم اقتصادی کمونیستی که بعد از انقلاب شکل گرفت، به از بین رفتن مالکیت خصوصی و حذف یک طبقه اجتماعی مولد در ایران منجر شد. استدلال انقلابیان این بود که این طبقه «طاغوت» بودند و ثروت انباشته بودند و به اندازه شکم خود نمیخوردند. این نگرش باعث شد که بسیاری از انقلابیها به غارت خانهها و داراییهای صاحبان صنایع، شرکتهای خصوصی و حتی برخی چهرههای هنری و علمی دست بزنند. مهاجرت نخبگان، سرمایهداران و مصادره اموال آنها، باعث تعطیلی کارخانهها و صنایع تولیدی، افزایش بیکاری و از بین رفتن مشاغل شد. در نهایت توزیع ثروت یا همان اقتصاد کوپنی به توزیع فقر بیشتر منجر شد.
در این مدت، تمام دولتهای اصلاحطلب و اصولگرا فارغ از اختلافات جزئی در راهبردهای جمهوری اسلامی برای الگوگیری از سیستمهای کمونیستی اشتراک فکر و عقیده داشتند و در سیاستهای خود، اقتصاد کمونیستی و سوسیالیستی را اجرا میکردند. حتی این گرایشات در سیاست خارجی جمهوری اسلامی نیز در گسترش روابط با کشورهای کمونیستی و سوسیالیستی و نفرت از غرب و سیستم سرمایهداری خود را نشان داده است. این شکل از سیاستورزی به تحریمهای گسترده غرب علیه جمهوری اسلامی منجر شده است.
فراتر از تجربه این سیستم حکومتداری در ایران، کدام کشور با سیستم کمونیستی را میتوان در عصر حاضر یافت که براساس «آرمان شهر کمونیسم» شکل گرفته است و به عنوان یک کشور مرفه، آزاد و پیشرفته شناخته میشود؟
کارگردان سریال عروسکی پیکولو از آرمان شهری برای نسل فردا سخن میگوید که چهار و نیم دهه در ایران و دههها در کشورهای کمونیستی و سوسیالیستی تجربه شده و نتیجهاش فقر گسترده و افزایش نقض حقوق بشر شهروندانش بوده است.
متاسفانه نسل فردای ایران، وارث کشوری است که در قالب حکومتداری شبه کمونیستی بسیاری از منابع نفتی و آبی خود را از دست داده است و با فساد سیستماتیک و باندهای اقتصادی قدرتمند دست به گریبان است.
در چنین وضعیتی، بعید به نظر میرسد که نسل فردا علاقمند به سیستم آرمان شهری کمونیسم باشد.
