شهردار تهران اعلام کرده است که تعدادی از اتوبوس‌های برقی سفارش داده شده از چین، اکنون به بندرعباس رسیده است. وی ادعا کرد که اتوبوس‌های برقی ساخت چین، ۵ میلیارد تومان ارزانتر از قیمت نمونه مشابه داخلی است.
زاکانی در جلسه روز سه شنبه شورای شهر تهران با اشاره به صرفه‌جویی در خرید ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی افزود: «آنچه که مورد تاکید دولت و وزارت صمت و رئیس بانک مرکزی هم بوده این است که ما بسته اولیه را از کشور چین به صورت کامل وارد تهران کنیم و بر همین اساس شهرداری تهران اقدامات خود را انجام داده است.»
در ماه‌های گذشته برخی کارشناسان و کنشگران سیاسی در مورد نبود زیرساخت‌های لازم برای استفاده از اتوبوس‌های برقی هشدار دادند. به گفته آنها، باتری‌های مخصوص شارژ حدود نصف بهای فروش این اتوبوس‌ها قیمت دارد و فقط ۵ سال قابل استفاده هستند، در حالی‌که ایران از نظر اقتصادی و منابع انرژی امکان تامین شارژ این اتوبوس‌ها را ندارد.
شهردار تهران در جلسه با اعضای شورای شهر تهران قیمت هر دستگاه اتوبوس برقی از چین را ۲۲۰ هزار یورو اعلام کرد.
در ابتدای بهمن ماه امسال، علیرضا زاکانی از توافق با شرکت‌های چینی برای ساخت مسکن، احداث دو شهربازی و ساخت چند هتل پنج ستاره در فضاهای سبز تهران خبر داده بود.
بودجه اتوبوس‌های برقی از کجا تامین می‌شود؟
علیرضا زاکانی در هفته گذشته نیز درباره علت نهایی کردن قرارداد خرید اتوبوس برقی از شرکت‌های چینی گفته بود که بر اساس وظیفه خود از خودروسازان داخلی نیز چند دستگاه اتوبوس خریده است و با وجود اینکه خودروسازان قیمت بالاتری دادند، اما به تعهداتشان عمل نکردند.
رسانه خط بازار گزارش داد که مدیرعامل ایران خودرو در پاسخ به «ادعای» شهردار تهران در مراسم رونمایی از محصول جدید ایران خودرو گفت که این شرکت ۴۰ دستگاه اتوبوس به شهرداری تهران تحویل داده است و قرار بود شهرداری ۲۰۰ میلیارد تومان برای این اتوبوس‌ها به ایران خودرو پرداخت کند، اما شهرداری تاکنون هیچ مبلغی نپرداخته است.
خبرگزاری تابناک هفته گذشته در مقاله‌ای نوشت: «از ابتدای مطرح شدن موضوع واردات خودروهای برقی به کشور به طور دائم این موضوع از طرف تصمیم‌گیران و سیاستگذاران تکرار می‌شد که ناوگان حمل‌ونقل عمومی اولین مرحله از ورود برقی‌ها به کشور خواهد بود. برخلاف واردات خودروهای نو و کارکرده، در مورد واردات تاکسی‌ها و اتوبوس‌های برقی خیلی زود سد ارزی پشت سر گذاشته شد، به طوری که ۲۹ آبان ماه، رئیس کل بانک مرکزی، در مورد ارز موردنیاز برای واردات خودروهای برقی گفت: «توافقی با وزیر صمت، درباره تامین یک‌میلیارد دلار واردات خودروی برقی صورت گرفته است. علاوه بر این، شهرداری تهران برای تامین ارز خودروهای برقی (اتوبوس، ون و موتورسیکلت) بسته یک‌میلیارد و ۴۰میلیون یورویی ارائه کرده که پذیرفتیم ارز آن را تامین کنیم.» بدین‌ترتیب موضوع واردات خودروها و به‌خصوص اتوبوس‌های برقی با عجله پیش می‌رود، عجله‌‌ای که در مورد واردات خودرو که پیش از این تجربه آن را در کشور داشته‌ایم و نقاط تاریک و روشن آن برایمان مشخص است، دیده نمی‌شود.»
در سال‌های اخیر، بحث تهاتر پول نفت در ازای خرید اتوبوس‌ها و واگن‌های برقی از چین مطرح بود، اما روز سه‌شنبه شهردار تهران در شورای شهر سخنی از تهاتر پول نفت در ازای تحویل اتوبوس‌های برقی از چین به زبان نیاورد.
مشخص نیست که ارز مورد نیاز برای خرید این اتوبوس‌ها از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی قرار است از کدام منبع تامین اعتبار شود.
آیا خودروهای برقی آلودگی محیط زیستی ایران را کاهش می‌دهد؟
موضوع تولید خودروی برقی یکی از موضوعات چالش برانگیز در سال‌های اخیر در ایران بوده است. شهرداری تهران با استناد به آیین‌نامه‌های خود می‌گوید شهرداری تهران اجازه دارد که برای برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، خودروهای برقی شامل اتوبوس، ون، تاکسی و موتور سیکلت خریداری کند و زیرساخت‌های شارژ این خودروها را از طریق انعقاد قرارداد با تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان داخلی و خارجی فراهم کند.
همچنین مقامات شهرداری تهران می‌گویند که نیمی از ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران، فرسوده است و اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها نیز باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود، برای کاهش آلودگی هوا باید اتوبوس‌ها و تاکسی‌های برقی خریداری شود.
وزیر صمت در آذرماه امسال گفته بود که روند برقی شدن تاکسی‌رانی کشور بزودی آغاز می‌شود.
جلال رشیدی کوچی، یکی از نمایندگان مجلس یک ماه بعد از اعلام این خبر، با اشاره به اینکه وزیر صمت حتی تفاوت خودروی برقی و هیبریدی را نمی‌داند، گفت: «آقای علی‌آبادی خیلی روی خودروهای برقی اصرار دارد. من چند روز قبل با یکی از دوستان وزارت نیرو صحبت کردم و گفت ما اصلا برق نداریم. به آقای علی‌آبادی گفتیم این‌قدر نگو خودرو برقی.. بعضی وقت‌ها آدم تعجب می‌کند. یکی از آقایان با شور و هیجان می‌گوید اتوبوس برقی بخریم. این سوال مطرح است که این اتوبوس را کجا می‌خواهی ببری شارژ کنی؟!»
او با بیان اینکه بین وزارت نیرو و وزارت صمت اختلافاتی وجود دارد، چون وزارت نیرو توان تامین برق مورد نیاز را ندارد. گفت: «وقتی در زمستان برای تامین برق مازوت می‌سوزانیم، چطور می‌خواهیم برق موردنیاز خودروها را تامین کنیم؟»
به گفته وی، دولت مقرر کرده در برنامه هفتم، ۵۰۰ هزار دستگاه خودروی برقی در کشور تولید شود.
پرویز کردوانی از چهره‌های علمی ایران در تیر ماه ۱۴۰۰ درباره استفاده از اتوبوس‌های برقی در ایران گفته بود: «وقتی ما هنوز توان تامین برق خانگی و صنایع را در تابستان نداریم، چگونه برای اتوبوس و قطارهای برقی برنامه‌ریزی می‌کنیم؟ اگر قرار باشد برق اتوبوس‌های برقی پایتخت از مازوت‌سوزی در نیروگاه تامین شود، دیگر چه فایده‌ای دارد؟»
نیروگاه‌های ایران در سال‌های اخیر به دلیل کمبود گاز به مازوت‌سوزی روی آورده‌اند. بررسی‌ها نشان داده است که مازوت‌سوزی یکی از عوامل افزایش آلودگی هوا در کلان شهرهای ایران به حساب می‌آید که اثرات زیانباری بر محیط زیست دارد.
کارشناسان انرژی معتقدند که مشکل مازوت‌سوزی در ایران تنها بخشی از مشکلات زیست محیطی ناشی از نبود زیرساخت‌های وسایل حمل‌ونقل الکتریکی است.
محمدحسین کشاورز، کارشناس انرژی در گفتگو با قدس آنلاین معتقد است که استفاده از اتوبوس‌های برقی باعث افزایش آسیب‌های زیست محیطی در ایران می‌شود، زیرا زیرساخت‌های کافی برای استفاده از این وسایل الکترونیکی در ایران ایجاد نشده است.
به گفته او، با توجه به نحوه تولید برق در کشور ایران که از طریق نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود و راندمان نیروگاه‌ها؛ یارانه فراوانی در این بخش برای تولید برق هزینه می‌شود. برای همین در عمل با پرداخت یارانه و سوخت گازوئیل یا گاز در نیروگاه‌ها، با راندمان ۳۵ درصد، برق تولید می‌شود که توجیه اتوبوس‌های برقی را در سطح ملی زیر سوال می‌برد. این وسائل حمل‌ونقل برای کشورهایی قابل توجیه اقتصادی است که برق اتمی یا آبی دارند، درحالی‌که طبق آمار وزارت نیرو، ۹۳ درصد از نیاز برق کشور در نیروگاه‌های حرارتی ناشی از احتراق سوختهای فسیلی تولید می‌شود.
این کارشناس انرژی ادامه داد: «در صورت تولید اتوبوس‌های برقی و باتری‌ها در داخل کشور، تبعات زیست‌محیطی بسیاری متوجه کشور خواهد شد و پس از پنج سال استفاده از باتری‌ها، تبعات زیست‌محیطی مانند بازیافت آنها ما را درگیر چالش می‌کند، چراکه چرخه خارج کردن باتری‌ها نیز متوجه محیط زیست کشور خواهد بود.»
تحقیقات در ایالات متحده چه می‌گوید؟
بر اساس تحقیقی که توسط تیمی از محققان کالج پراویدنس و دانشگاه کالیفرنیا در بهمن ماه سال گذشته منتشر شد، نشان داد که یکی از جنبه‌های مهم حمل‌ونقل برقی، تقاضای جدید برای فلزات به‌ویژه فلز لیتیوم است که یکی از فلزات غیرقابل‌جایگزین در باتری‌های خودروهای برقی است.
بر اساس این گزارش اگر میزان تقاضای امروزی برای خودروهای الکتریکی تا سال ۲۰۵۰ ادامه پیدا کند، لیتیوم موردنیاز بازار خودروهای برقی ایالات متحده به‌تنهایی به سه برابر مقدار لیتیومی می‌رسد که در حال حاضر برای کل بازار جهانی تولید می‌شود و این افزایش تقاضا با گسترش استخراج این فلز از معادن برآورده خواهد شد.
در ادامه این گزارش آمده است که هرچند که جوامع وظیفه فوری در تولید انرژی‌های جدید و بدون آلاینده را بر عهده دارند و برای این کار، استخراج لیتیوم ضروری است؛ اما استخراج معادن در مقیاس بزرگ باعث آسیب‌های زیست‌محیطی و اجتماعی می‌شود و در بسیاری از موارد بدون رضایت جوامع آسیب‌دیده، به طور غیر قابل برگشتی محیط‌زیست آنها را تغییر می‌دهد.
جوبایدن در سال ۲۰۲۱ فرمان اجرایی را امضا کرد که براساس آن تا سال ۲۰۳۰ باید حداقل نیمی از خودروها در آمریکا، الکترونیکی باشند.
