وال استریت ژورنال گزارش داده است که تهران و تلاویو علاقهای به جنگ تمام عیار ندارند، اما اسرائیل نمیتواند معادلهای را که جمهوری اسلامی شروع کرده است، بپذیرد. در چنین وضعیتی خطر جنگ منطقهای دو چندان شده است.
از «ضربه سخت» تا پاسخ «سهمگین و شدید»
براساس گزارش وال استریت ژورنال، در شرایطیکه طرفین به دلیل ترس از نشان دادن ضعف، حاضر به سازش نیستند و همه بازیگران به دنبال بازدارندگی بیشتر هستند، خطر درگیر شدن در جنگ منطقهای دوچندان شده است.
مبنای دفاعی بسیاری از کشورها بر بازدارندگی است، به این معنا که هر حملهای با پاسخی به مراتب قویتری مواجه میشود.
اوفر فریدمن، افسر سابق اسرائیلی و محقق مطالعات جنگ در کینگز کالج لندن، میگوید که اگر تهران و تلاویو به تبادل آتش ادامه دهند، منطقه در سراشیبی لغزنده تشدید تنش قرار میگیرد.
فریدمن میگوید: «بازدارندگی، یکی از سه اصل راهبردی اسرائیل در دهههای اخیر بوده است. بر این اساس اگر بازدارندگی به شکست بینجامد، اسرائیل سراغ هشدارهای قبل از حمله خواهد رفت. اگر هردو راهبرد به شکست بینجامند، اسرائیل بسرعت سراغ حملهای کوبنده و حتی تحقیرآمیز در میدان جنگ خواهد رفت تا بازدارندگی از نو برقرار شود و دشمن جرات نکند دستکم تا چند سال آتی دوباره به اسرائیل حمله کند.»
اقدام جمهوری اسلامی در پرتاب حدود ۳۰۰ موشک به خاک اسرائیل، اولین حمله مستقیم جمهوری اسلامی به اسرائیل بود که سطح تنشها در منطقه را افزایش داده است. پیش از این جمهوری اسلامی از طریق نیروهای نیابتیاش به اهداف اسرائیل حمله میکرد.
پیش از حمله موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل، مقامات اسرائیلی تهدید کرده بودند که هر گونه حملات جمهوری اسلامی به اسرائیل با واکنش شدید دولت این کشور مواجه خواهد شد.
حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز یکشنبه با بیان اینکه حمله به منافع ایران در منطقه با حمله مستقیم این کشور مواجه خواهد شد، گفت: «تصمیم داریم معادله جدیدی را شروع کنیم.»
بعد از حمله روز یکشنبه، بنیامین نتانیاهو اعلام کرد: «هرکسی به ما آسیب برساند، به او آسیب خواهیم رساند.»
با این حال بعد از اینکه تصمیم کابینه اسرائیل برای پاسخ تلافیجویانه و «ضربه سخت» به جمهوری اسلامی مطرح شد، ابراهیم رئیسی تهدید کرد که هر گونه حمله با پاسخ «سهمگین و شدید» مواجه خواهد شد.
آمادگی جمهوری اسلامی برای حمله اسرائیل در سوریه
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، جمهوری اسلامی چهارشنبه، هفدهم آوریل اعلام کرد که نیروی هوایی خود را برای حملات آماده میکند و نیروی دریایی این کشور، پشتیبانی از کشتیهای تجاری ایران را در دریای سرخ آغاز خواهد کرد.
مقامات و مشاوران سوری و ایرانی گفتهاند که تهران تخلیه نیروهایش؛ عمدتا اعضای سپاه پاسداران؛ از سوریه را آغاز کرده است. همچنین سپاه پاسداران و حزبالله بسیاری از افسران ارشد خود را در سوریه کاهش دادهاند، در حالیکه افسران میانی در سوریه مکانهای حضورشان را تغییر میدهند تا از حملات احتمالی در امان بمانند.
این رسانه افزوده است که دولت اسرائیل اعلام کرده که میخواهد حمله روز یکشنبه را تلافی کند اما در مورد ماهیت انتقام از جمهوری اسلامی تصمیمی نگرفته است.
حمله ایران و متحدان عربی اسرائیل
یوسی مکلبرگ، کارشناس سیاست خاورمیانه به مجله تایم میگوید که از نقطه نظر منطقهای این حمله یادآور این بود که با وجود جنگ در غزه، اسرائیل هنوز متحدانی در جهان عرب دارد. جمهوری اسلامی بعد از این حمله متوجه شده است که اگر بخواهد به اسرائیل حمله کند، باید منتظر واکنش از طرف اسرائیل و متحدان این کشور در جهان عرب باشد.
به گفته او، هر چند بسیاری از کشورهای عربی به اسرائیل علاقهمند نیستند، اما چندین کشور عربی نشان دادهاند که برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران حاضرند با اسرائیل همکاری کنند.
بعد از حمله روز یکشنبه تهران، تعدادی از رسانههای بینالمللی گزارش دادند که علاوه بر همکاری اردن برای سرنگونی تعدادی از موشکها، تعدادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز اطلاعاتی درباره موشکها و پهپادهای ایران در اختیار آمریکا و اسرائیل گذاشتهاند.
برخی رسانهها، گزارش دادهاند که دولت عربستان سعودی و امارات متحده عربی این اطلاعات را در اختیار اسرائیل و آمریکا قرار دادهاند و همین اطلاعات به اسرائیل برای واکنش دفاعی موفق به حمله موشکی جمهوری اسلامی کمک کرد.
مقامات عربی منطقه روز سهشنبه گفتند نشانهها حاکی از آن است که اسرائیل قصد دارد سطح ریسک را پایین بیاورد و به کشورهای حاشیه خلیج فارس و دیگر کشورهای عربی اطمینان داده که پاسخ این کشور به حمله ایران امنیت آنها را به خطر نمیاندازد و احتمالاً دامنه محدودی خواهد داشت. به گفته آنها، اسرائیل احتمالاً قبل از تلافی به متحدان عرب خود هشدار میدهد و حملات خود را به تأسیسات مرتبط با ایران در سوریه محدود خواهد کرد.
رئیسجمهورهای دموکرات آمریکا و مساله ایران
به عقیده راجر سایمون، نویسنده آمریکایی، «تخفیف و اهمال کاری» اوباما و بایدن، دو رئیسجمهور دموکرات آمریکا در خصوص تحریمهای جمهوری اسلامی باعث شدند تا میلیاردها دلار درآمد نفتی و سودسرشاری به جمهوری اسلامی برسد تا بتواند با آن، نیروهای نیابتی خود را در خاورمیانه تامین مالی کند. این پولها هرگز برای بهبود زندگی مردم ایران استفاده نشد.
او در این مقاله برای اپکتایمز نوشته است که اوباما بستر انتقال پول نقد به ایران را فراهم کرده بود و بایدن راه اوباما را ادامه داد و پولهای نقد به جمهوری اسلامی این امکان را داد تا به اسرائیل حمله کند.
این نویسنده افزود از آنجا که جمهوری اسلامی به هیچ عنوان نتوانست جایی را در اسرائیل مورد هدف قرار دهد، بایدن همین اتفاق را یک پیروزی برای اسرائیل دانست؛ اما آمریکا به سرعت از خود ضعف نشان داد. او سپس از کشورهای گروه هفت خواست پیام مشابهی به اسرائیل بدهند. کشورهای گروه هفت نیز چیزهایی درباره تحریم گفتند.
به باور او، گوش جمهوری اسلامی از حرف تحریم پر است و میداند که این فرایند چقدر زمان میبرد.
راهحل اسرائیل برای مقابله با جمهوری اسلامی
وال استریت ژورنال به نقل از دنی دانون، نماینده ارشد حزب لیکود به رهبری نتانیاهو نوشته است: «اسرائیل باید بهطور متناوب بازدارندگی خود را در قبال دشمنان بازسازی کند.»
او با بیان اینکه ایران و اسرائیل علاقهای به جنگ تمامعیار ندارند، افزود: «ما نمیتوانیم معادلهای را که ایرانیها به دنبال شروع آن هستند و میخواهند از طریق آن به اسرائیل امر و نهی کنند، بپذیریم. هربار باید توانمندیها و قدرت خود را به رخ بکشیم تا بتوانیم برای آینده زمان بخریم.»
با این حال، تسلیحات هستهای بخش دیگری از این معادله است.
هانا نوت، مدیر برنامه منع گسترش اوراسیا در مرکز مطالعات منع گسترش تسلیحات هستهای جیمز مارتین در مونتری کالیفرنیا، میگوید: «روسیه عملاً سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را با تهدید علنی مبنی بر استفاده از زرادخانه هستهای خود از برخی اقدامات بازداشته است.»
او افزود: «اما سیاست اسرائیل مبنی بر عدم تأیید یا انکار برنامه تسلیحات هستهای خود به این معنی است که اثربخشی آن بهعنوان یک عامل بازدارنده به اندازه روسیه نیست.»
او گفت: «برخورداری از تسلیحات هستهای جلوی حملات متعارف دیگر کشورها به قلمرو شما را نمیگیرد. آنچه اهمیت دارد، مقیاس حمله و احساس خطری است که به طرف مقابل تحمیل میشود.»
اسرائیلیها بشدت خواهان احیای رویکرد بازدارندگی هستند و نمیخواهند صرفاً به چشمهای تیزبین و سپر دفاعی بزرگ خود تکیه کنند. دانون افزود: «ایران از خطوط قرمز عبور کرد. فکر میکنم اسرائیل با این دوراهی مواجه است که چطور پاسخ دهد که اوضاع وخیمتر نشود.»